Diarree door Clostridium

Clostridium is een complex van ziekteverschijnselen dat vooral bij kalveren veroorzaakt wordt door gifstoffen van Clostidium perfringens type A, die zich onder bepaalde omstandigheden massaal in de darmen kunnen vermeerderen.

Definitie

Oorzaak

Clostridium perfringens is een Gram positief staafje. Deze kiem komt van nature bij gezonde kalveren veelvuldig in de darminhoud voor.

Beschrijving

Clostridium perfringens is een natuurlijke darmbewoner van gezonde kalveren. Onder normale omstandigheden komt de kiem m.n. in de dikke darm voor (1 miljard kiemen/ gram darminhoud) maar ook in geringere mate in de dunne darm en in de pens. Door een darmverstoring als gevolg van veranderingen in vertering raakt het evenwicht verstoord (pH, bacterieflora, passagesnelheid) en kunnen de Clostridium perfringens kiemen zich explosief vermeerderen. De oorzaken hiervan zijn:

overvulling van de voormagen (te hoge voeropname, te trage lediging)
te veel snel-fermenteerbare krachtvoeder in rantsoen
water tekort
stress

Naast verterings- en darmpassageproblemen kunnen ook pensdrinken en lebmaagperfaties leiden tot Clostridia sterfte. In alle gevallen leiden de massaal geproduceerde gifstoffen tot een acute sterfte of dieren geraken in coma. Het komt vooral voor bij de best drinkende en goed bevleesde kalveren in de leeftijd van 8 tot 16 weken. De ziekte verloopt zeer snel. Een kalf dat van het ene op het andere moment niet meer drinken wil, ingevallen ogen heeft met bleke neus- en oogwitslijmvliezen is een verdacht kalf. Het ziektebeeld kan vaak pas bij sectie van definitief worden vastgesteld: de dunne darm is in dat geval uitgebreid verbloed en/of de lebmaagwand is verdikt en bloederig.

Behandeling

Behandeling is vaak vanwege het plotselinge, fatale verloop te laat. Daarom is voorkomen van groot belang. Dit kan door zo strikt mogelijk te houden aan de gouden regel van Rust, Reinheid en Regelmaat, waarbij Regelmaat in het voeren in dit geval de belangrijkste is: d.w.z. vaste tijdstippen, constante voeropname en -kwaliteit. Grote wisselingen in melk- en ruwvoeropname zijn funest voor een goede vertering, en dus ook voor het voorkomen van sterfte door clostridium doordat de Clostridia geen gelegenheid krijgen tot explosieve groei. Een kalf dat verdacht wordt van clostridium dient meteen afgezonderd te worden, van de melk gehaald en permanent kunnen beschikken over water. Om te voorkomen dat andere kalveren in de koppel plotseling sterven door Clostridia is het aan te raden de volgende acties te nemen:

mengactieplan nalopen
voersysteem reinigen
algemene hygiëne
rantsoen aanpassen (opname verminderen)
water verstrekken op latere leeftijd en aan zieke dieren
melk aanzuren met citroenzuur (3 gram/kalf)
antibioticakuur (oxytretracycline)

« Terug naar het overzicht